Η οστεοπόρωση είναι μια σιωπηλή ασθένεια που χαρακτηρίζεται από χαμηλή οστική πυκνότητα και δομική φθορά, με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο κίνδυνος καταγμάτων. Προσβάλλει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, ιδίως γυναίκες άνω των 50 ετών.
Η οστεοπόρωση είναι μια κατάσταση κατά την οποία τα οστά γίνονται αδύναμα, εύθραυστα και πιο επιρρεπή σε κατάγματα. Προκύπτει όταν ο οργανισμός για οποιοδήποτε λόγο έχει απώλεια οστίτη ιστού, παράγει λιγότερο οστίτη ιστό ή και τα δύο. Η επιδείνωση της οστικής πυκνότητας έχει ως αποτέλεσμα υψηλότερο κίνδυνο καταγμάτων, ιδίως σε περιοχές του σώματος όπως το ισχίο, η σπονδυλική στήλη και ο καρπός. Περίπου 200 εκατομμύρια άνθρωποι εκτιμάται ότι πάσχουν από οστεοπόρωση σε όλο τον κόσμο. Αν και εμφανίζεται τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες, οι γυναίκες έχουν τέσσερις φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν τη νόσο από ό,τι οι άνδρες. Η οστεοπόρωση ευθύνεται για περισσότερα από δύο εκατομμύρια κατάγματα κάθε χρόνο και ο αριθμός αυτός ολοένα και αυξάνεται.
Τα αίτια της οστεοπόρωσης
Αρκετοί είναι οι παράγοντες εκείνοι που συμβάλλουν στην ανάπτυξη της οστεοπόρωσης. Οι σημαντικότεροι από αυτούς είναι:
• Η ηλικία: Όσο αυξάνεται η ηλικία η ικανότητα του σώματος να αναγεννά τα οστά μειώνεται, οδηγώντας σε σταδιακή απώλεια της οστικής πυκνότητας.
• Ορμονικές αλλαγές: Τα μειωμένα επίπεδα οιστρογόνων στις γυναίκες κατά την εμμηνόπαυση και τα χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης στους άνδρες μπορούν να επιταχύνουν την οστική απώλεια.
• Τρόπος ζωής: Η καθιστική ζωή, η ανεπαρκής πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα και η μακροχρόνια χρήση ορισμένων φαρμάκων (όπως τα κορτικοστεροειδή) μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο οστεοπόρωσης.
• Διατροφικές διαταραχές. Ο σοβαρός περιορισμός της πρόσληψης τροφής και το χαμηλό βάρος αποδυναμώνουν τα οστά τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες.
• Ιατρικές παθήσεις: Ορισμένες ιατρικές παθήσεις όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η κοιλιοκάκη και οι ορμονικές διαταραχές μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη οστεοπόρωσης.
• Υπερδραστηριότητα του θυρεοειδούς, των παραθυρεοειδών ή των επινεφριδίων.
•Ιστορικό βαριατρικής χειρουργικής επέμβασης (απώλεια βάρους) ή μεταμόσχευσης οργάνων.
Τα συμπτώματα που συνοδεύουν την οστεοπόρωση
Η οστεοπόρωση είναι γνωστή και ως η “σιωπηλή ασθένεια” επειδή συνήθως εξελίσσεται χωρίς εμφανή συμπτώματα μέχρι να προκύψει κάποιο κάταγμα. Ωστόσο, τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα που αξίζουν προσοχής περιλαμβάνουν:
• Πόνο στην πλάτη, που προκαλείται από σπασμένους σπονδύλους.
• Απώλεια ύψους με την πάροδο του χρόνου, που προκύπτει από κατάγματα συμπίεσης στη σπονδυλική στήλη.
• Σκυφτή στάση σώματος ή κύφωση.
• Κατάγματα οστών που συμβαίνουν πιο εύκολα από το αναμενόμενο, ακόμη και από μικροτραυματισμούς.
• Δύσπνοια (σε προχωρημένες περιπτώσεις με έντονη κύφωση).
Η διάγνωση
Η έγκαιρη ανίχνευση της οστεοπόρωσης είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη των καταγμάτων.
Η νόσος μπορεί να διαγνωστεί με λήψη ιατρικού ιστορικού και κλινική εξέταση κατά την οποίααξιολογούνται τα συμπτώματα και οι περιοχές στις οποίες αυτά εντοπίζονται. Επίσης μπορεί να ζητηθούν εργαστηριακές εξετάσεις αίματος για την αξιολόγηση των επιπέδων ασβεστίου και βιταμίνης D αλλά και Dual-Energy X-ray Absorptiometry (DXA), η οποία είναι μια μη επεμβατική σάρωση η οποία μετρά την οστική πυκνότητα στο ισχίο και τη σπονδυλική στήλη, συμβάλλοντας στον προσδιορισμό της οστικής αντοχής και στη διάγνωση της οστεοπόρωσης.
Οι τρόποι αντιμετώπισης
Ενώ η οστεοπόρωση δεν μπορεί να θεραπευτεί πλήρως, διάφορες θεραπείες μπορούν να επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου. Οι θεραπείες αυτές περιλαμβάνουν:
• Αλλαγές στον τρόπο ζωής: η τακτική άσκηση με βάρη, μια ισορροπημένη διατροφή πλούσια
σε ασβέστιο και βιταμίνη D, ο περιορισμός της χρήσης αλκοόλ και του καπνίσματος μπορούν να συμβάλουν στη συνολική υγεία των οστών.
• Φαρμακευτική αγωγή: Διάφορα φάρμακα μπορούν να επιβραδύνουν την οστική απώλεια, να ενισχύσουν την οστική πυκνότητα και να μειώσουν τον κίνδυνο καταγμάτων. Σε αυτά περιλαμβάνονται τα διφωσφονικά, η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης, και άλλα. Η επιλογή της φαρμακευτικής αγωγής εξαρτάται από παράγοντες όπως η ηλικία, το φύλο, η γενική υγεία και ο κίνδυνος κατάγματος.
• Φροντίδα για την πρόληψη πτώσεων: Η εφαρμογή μέτρων για τη μείωση του κινδύνου πτώσεων, όπως η τροποποίηση του οικιακού περιβάλλοντος, η χρήση βοηθημάτων και εκπαίδευση για τη διατήρηση της ισορροπίας και της δύναμης μέσω φυσικοθεραπείας, μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη των καταγμάτων.
Συμπερασματικά, η οστεοπόρωση χαρακτηρίζεται από αδύναμα και εύθραυστα οστά, οδηγώντας σε αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων. Προσβάλλει κυρίως άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, ιδίως γυναίκες. Γνωρίζοντας τους παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη οστεοπόρωσης αλλά και τα συμπτώματα που τη συνοδεύουν, μπορείτε να επισκεφθείτε εγκαίρως τους ειδικούς και να λάβετε την απαραίτητη θεραπευτική προσέγγιση.
