Οι κακώσεις των χιαστών συνδέσμων είναι από τις πιο συχνές κακώσεις του γόνατος και προκύπτουν συχνότερα σε αθλητές (επαγγελματίες και μη). Ο πρόσθιος και ο οπίσθιος χιαστός σύνδεσμος (ACL και PCL, αντίστοιχα) έχουν σημαντικό ρόλο στη σταθεροποίηση του γόνατος κατά τη διάρκεια δυναμικών κινήσεων. Ενδεχόμενη κάκωση στους συνδέσμους αυτούς θέτει σε κίνδυνο τη σταθερότητα του γόνατος αλλά επηρεάζει και την γενικότερη κινητικότητα και βέβαια την απόδοση (ακόμα και τη συμμετοχή) σε κάποια αθλητική δραστηριότητα. Η συνήθης θεραπεία για τις ρήξεις των χιαστών συνδέσμων είναι η χειρουργική επέμβαση, για την οποία υπάρχουν διάφορες διαθέσιμες επιλογές για τα βέλτιστα δυνατά αποτελέσματα σε κάθε περιστατικό.
Ο πρόσθιος και ο οπίσθιος χιαστός σύνδεσμος διασταυρώνονται μέσα στην άρθρωση του γόνατος, συνδέοντας το μηριαίο οστό με την κνήμη. Ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος εμποδίζει την κνήμη να ολισθαίνει πολύ μπροστά σε σχέση με το μηριαίο οστό και ελέγχει τις υπερβολικές στροφικές κινήσεις. Αντίθετα, ο οπίσθιος χιαστός σύνδεσμος εμποδίζει την ολίσθηση της κνήμης προς τα πίσω. Μαζί, διατηρούν την στροφική σταθερότητα του γόνατος και είναι εξαιρετικά σημαντικοί σε αθλητικές ( ή άλλες δραστηριότητες) που περιλαμβάνουν τρέξιμο, άλματα ή απότομες αλλαγές κατεύθυνσης.
Μηχανισμοί και αιτίες των ρήξεων των χιαστών συνδέσμων
Οι τραυματισμοί των χιαστών συνδέσμων συχνά οφείλονται σε:
- Άμεση πρόσκρουση/πλήξη, όπως ένα χτύπημα στο γόνατο σε αθλήματα επαφής ή ατυχήματα.
- Απότομη αλλαγή κατεύθυνσης ή ταχύτητας, που είναι συνήθης σε αθλήματα όπως το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ και το σκι.
- Ξαφνική επιβράδυνση, η οποία συχνά μπορεί να συνδυάζεται και με κάποια περιστροφική κίνηση.
Ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος είναι ιδιαίτερα ευάλωτος σε τραυματισμούς χωρίς να υπάρχει επαφή λόγω των εμβιομηχανικών δυνάμεων που ασκούνται σε διάφορες αθλητικές δραστηριότητες. Αντίθετα, οι τραυματισμοί του οπίσθιου χιαστού προκύπτουν συχνότερα από άμεσες συγκρούσεις, όπως μια πτώση στο λυγισμένο γόνατο ή ένας τραυματισμός σε τροχαίο.
Κακώσεις των χιαστών συνδέσμων: συμπτώματα και διάγνωση
Το χαρακτηριστικό σύμπτωμα στον τραυματισμό του χιαστού συνδέσμου είναι ένας ήχος «σκασίματος» τη στιγμή του τραυματισμού, ο οποίος ακολουθείται από πόνο και οίδημα. Η αστάθεια, ή η αίσθηση ότι το γόνατο «υποχωρεί», είναι ακόμα ένα σημαντικό σύμπτωμα, ιδίως σε τραυματισμούς του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου. Η διάγνωση συνήθως περιλαμβάνει φυσική εξέταση με διάφορους χειρισμούς, όπως το τεστ Lachman για την αξιολόγησης της κατάστασης του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου και η δοκιμασία του προσθίου και οπίσθιου συρταριού για τον πρόσθιο και οπίσθιο χιαστό αντίστοιχα. Οι μαγνητικές τομογραφίες είναι απαραίτητες για να επιβεβαιώσουν τη διάγνωση αλλά και να αξιολογήσουν την έκταση του τραυματισμού, όπως ενδεχόμενες βλάβες στους μηνίσκους ή τους χόνδρους.
Επιλογές χειρουργικής αποκατάστασης
Για την ανάκτηση της πλήρους λειτουργικότητας και την πρόληψη δευτερογενών επιπλοκών, συνήθως η χειρουργική επέμβαση είναι η ενδεδειγμένη επιλογή θεραπείας για τις κακώσεις των χιαστών συνδέσμων. Ο τύπος της επέμβασης που θα επιλεχθεί εξαρτάται συνήθως από τον σύνδεσμο που εμπλέκεται, την έκταση του τραυματισμού και το επίπεδο δραστηριότητας του ασθενή.
- Αυτομοσχεύματα
Μια επιλογή για την χειρουργική αποκατάσταση του χιαστού συνδέσμου είναι η χρήση αυτόλογου ιστού, όπως ο επιγονατιδικός τένοντας, οι οπίσθιοι μηριαίοι τένοντες ή ο τένοντας του τετρακεφάλου. Η επιλογή κάθε φορά εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως η ηλικία του ασθενή, το επίπεδο δραστηριότητας αλλά και το συγκεκριμένο άθλημα με το οποίο ασχολείται. Τα αυτομοσχεύματα προτιμώνται για τα χαμηλότερα ποσοστά απόρριψης και την καλύτερη ενσωμάτωση στον ιστό του ξενιστή. Εξατομικευμένα πρωτοκόλλα που εφαρμόζονται πλέον παρέχουν και ανώτερα θεραπευτικά αποτελέσματα.
- Αλλομοσχεύματα
Τα αλλομοσχεύματα, οι ιστοί που προέρχονται από δότη, προορίζονται συνήθως για ηλικιωμένους ασθενείς ή για εκείνους που υποβάλλονται σε επαναληπτικές διορθωτικές επεμβάσεις αναθεώρησης ή σε ασθενείς με πολυσυνδεσμικούς τραυματισμούς. Παρόλο που μειώνουν τον χρόνο της χειρουργικής επέμβασης και εξαλείφουν τη νοσηρότητα της περιοχής του δότη, ενέχουν κάποιους κινδύνους μετάδοσης ασθενειών και ενδέχεται να χρειαστούν περισσότερο χρόνο για να ενσωματωθούν, επηρεάζοντας την ανάρρωση και την επιστροφή στις αθλητικές δραστηριότητες.
- Συνθετικά μοσχεύματα
Τα συνθετικά μοσχεύματα αποτελούσαν δημοφιλή επιλογή τα προηγούμενα χρόνια, ωστόσο λόγω των μειωμένων ποσοστών επιτυχίας και των περισσότερων επιπλοκών που εμφάνιζαν, προτιμώνται πλέον περιστασιακά και σε συγκεκριμένα σενάρια όπου δεν ενδείκνυνται τα βιολογικά μοσχεύματα.
Μετεγχειρητική φροντίδα και αποκατάσταση
Η αποκατάσταση μετά την χειρουργική επέμβαση στους χιαστούς συνδέσμους χρειάζεται χρόνο και να δοθεί έμφαση στην αποκατάσταση της λειτουργικότητας, της δύναμης και της σταθερότητας του γόνατος. Η αρχική μετεγχειρητική φροντίδα επικεντρώνεται στη μείωση του οιδήματος, τη διαχείριση του πόνου και την ανάκτηση του εύρους κίνησης. Οι επόμενες φάσεις περιλαμβάνουν προπόνηση δύναμης, ασκήσεις ιδιοδεκτικότητας και πρωτόκολλα σταδιακής επιστροφής στη δραστηριότητα, τα οποία προσαρμόζονται ανάλογα με την πρόοδο του ατόμου και τις ειδικές αθλητικές απαιτήσεις.
Κακώσεις των χιαστών συνδέσμων: Tips πρόληψης
Η πρόληψη είναι ιδιαίτερα σημαντική, ειδικά για τους αθλητές που είναι επιρρεπείς σε αυτούς τους τραυματισμούς. Η προπόνηση για τη βελτίωση της τεχνικής, την ενίσχυση της μυϊκής δύναμης και της ευλυγισίας αλλά και η σωστή προθέρμανση και η χρήση του κατάλληλου εξοπλισμού για κάθε άθλημα, έχει αποδειχθεί ότι μειώνει σημαντικά τη συχνότητα των τραυματισμών των χιαστών συνδέσμων. Συγκεκριμένα το ειδικό πρωτόκολλο της FIFA (FIFA 11+) αποδεδειγμένα είναι αποτελεσματικό σαν μετρό πρόληψης για τις ρήξεις του προσθίου χιαστού συνδέσμου.
Οι χειρουργικές επιλογές για τις κακώσεις των χιαστών συνδέσμων έχουν στόχο την αποκατάσταση της λειτουργικότητας του γόνατος, την επιστροφή των αθλητών στα επίπεδα απόδοσης που είχαν πριν από τον τραυματισμό, αλλά και την πρόληψη των τραυματισμών μακροπρόθεσμα.
Για να ενημερωθείτε περισσότερο σχετικά με τις χειρουργικές επιλογές για να αντιμετωπίσετε τις κακώσεις των χιαστών συνδέσμων, επικοινωνήστε μαζί μας στο 6943903343 (γραμματεία) ή στο 6949196061 (ιατρός) και στο orthopedikos-papagiannopoulos.gr και κλείστε το ραντεβού σας.
